Braille Alfabesi

Braille Alfabesi ya da bilinen diğer adı ile kör alfabesi; görme engelli bireylerin okuma – yazma konusunda ihtiyaçlarını karşılama adına oluşturulmuş bir yazı sistemidir.

Görme engelli bireylerin gözleri ile harfleri tanıma yetileri olmadığından 19. yüzyılında başında bu sorunu çözmek adına yeni bir girişimde bulunulmuştur. Louis Braille adında biri 1821 yılında bulduğu alfabe ile artık görme engellilerin de okuma yazma bilmesi adına büyük bir adım atmıştır. İki kolanda ve her kolonda 3’er kabartma olacak şekilde toplamda 6 kabartmanın yer aldığı bu yazı sisteminde 64 farklı kombinasyonun var olduğu şekiller dizisi yer alır.

Kör Alfabesi olarak da bilinen bu yazı sisteminin temeli aslında Napolyon Bonaparte dönemine kadar geri götürülebilir. Askerlerin gece karanlığında anlaşmalarını sağlamak adına üretilen alfabe o dönemlerde reddedilse de Braille Alfabesi’ne temel oluşturmuştur. Sonrasında iki alfabeyi geliştiren Barbier ve Braille; Kör Alfabesi’ni geliştirmek için çaba sarf etmiş ve bugünkü alfabenin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Alfabeyi bulan ve bugün körlerin daha kolay anlaşmasına zemin hazırlayan Louis Braille bir Fransız’dır. Bu nedenle alfabede Fransızcada kullanılan harflerin de yer aldığını ifade etmek mümkündür. Ancak alfabenin görme engellilere hitap etmesi ve temelinde yaşamı kolaylaştırma arzusu taşıması yöresel kullanımdaki harflerin de alfabeye eklenebilmesine olanak sağlar. Daha açık bir ifade ile görme engelli alfabesi kullanacak olan kişiler için Ç, Ö, Ş, İ, Ğ gibi Türkçe karakterleri kullanmak da mümkündür.

Görme engelli alfabesi olan Braille yazı sisteminde sadece farklı harfleri değil aynı zamanda sayıları ve diğer şekilleri de ifade etmek olasıdır. Bu nedenle kurulan sistemin görme engellilerin yaşamını çok ciddi ölçüde kolaylaştırdığı söylenebilir. Braille Alfabesi sayılar konusunda da tam bir hareket alanı sunduğundan matematik ve diğer fen ilimlerinde çalışmalar yapmak görme engelliler için mümkün olur.

Kör alfabesi, kendine has bir yazı sistemi ve tarza sahip olduğundan bazı diller ile eşleşemeyeceği eşleşse dahi eksik kalacağı algısını ortaya çıkarabilmektedir. Ancak görme engelli bireylerin yaşamını kolaylaştıracak olan bu alfabede herhangi bir dil sınırlaması yoktur. Bu anlamda Latin Alfabesi kullanmayan Rusya, Yunanistan ve diğer halkların dilinde dahi Braille yazı sistemi ile anlaşmak mümkündür.

Dil konusunda bir sınırlamanın olmayışı görme engelliler için çok büyük avantajlar sunarken okuma ve yazma seviyelerinde toplumsal olarak ciddi bir yükselme de gözlemlenir. Hayatımızın ayrılmaz bir parçası olan görme engelliler için başta alfabede olmak üzere yaşamın hemen her anında gerçekleşen alternatif üretebilme şansı toplum için çok önemli olur.

Sayıların yazılışında ve okunmasında problem yaşanmaması adına Braille yazı sisteminde çok kaliteli bir uygulama ortaya konur. Bu anlamda alfabenin ilk 10 harfi aynı zamanda bir sayıya tekabül eder. Ancak burada akla gelen ilk soru şu olur harf ve sayı ayrımını bir görme engelli nasıl yapar?

Bir görme engelli olarak sayı ve harf ayrımını yapmak sizler açısından oldukça kolay olsa da alfabeye aşina olmayan pek çok kimse için bu oldukça zor bir sistemdir. Ancak hemen ifade etmek gerekir ki Braille yazı sisteminde ilk 10 harf ile rakam benzer olsa da yazıda sayıların mı yoksa yazının mı başladığını bildiren bir işaret olur. Bu durumda görme engelli birey bu işarete göre bir harf mi yoksa bir sayı ile mi karşı karşıya kaldığını açıkça bilir.

Kör alfabesi yaklaşık 200 yıldır kullanılıyor olsa da insanlığın başlangıcı ve yazının icadı düşünüldüğünde görme engelli bireylerin nasıl iletişim kurdukları ile alakalı soru işaretleri gündeme gelir. Bu anlamda Braille öncesi dönemde nasıl uygulamaların var olduğunu bakmak gerekir. Braille’den yaklaşık 600 yıl önce bugünkü Suriye topraklarında yaşamış bir Arap profesör görme yetisine sahip olmaması nedeni ile alternatif bir yol bulmayı başarmıştır.

Zain-Din el Hamidi adındaki Arap profesör çocuk yaşlarda kaybettiği görme duyusunun eksikliğini hissetmemek adına kendi sistemini oluşturarak hukuk ve yabancı dil alanında seçkin bir isim olmayı başarmıştır. Zain-Din el Hamidi tarafından geliştirilen sistem uzun bir dönem boyunca kullanılsa da hem öğrenmesi daha kolay hem de okuması daha pratik olan Braille bugünlerde daha revaçtadır.

Görme engelliler için yaşamın her anı zorluklarla doludur. Ancak bu zorlukları ortadan kaldırarak daha kaliteli bir yaşam sürülmesini sağlamayı hedefleyen Braille gibi toplum severler görme engellilere önemli bir katkı sunmuştur. Bu noktada ortaya çıkan görme engelli alfabe öğrenmesi çok zor olmayan bir yapıdır. Sadece görme engelliler tarafından değil aynı zamanda diğer bireylerin de kolaylıkla öğrenebilecekleri bu sistem toplumun önemli bir parçası olan görme engellileri anlamayı da sağlar.

Görme engelliler ile yazılı iletişim kurmak istediğinizde tercih edebileceğiniz bu yazı dilini kullanırken oldukça dikkatli olmalısınız. Zira ufak bir kabartma hatası anlam kaybı yaşanmasına neden olabilir. Bu durum özellikle Braille Alfabesi çeviri hizmetlerinde çok sık karşı karşıya kalınan durumlardandır. Peki, Braille ile yazılmış metinlerin çevirisi nasıl gerçekleşir? Gelin hep birlikte bu konuya daha yakından bir göz atalım!

Latin alfabesi veya diğer alfabelerden bir tanesi ile hazırlanmış metinlerin Körler Alfabesi’ne dönüştürülmesine ihtiyaç duyduğunuzda başvuracağınız hizmetlerin temelinde çeviri gelir. Zira çeviri sadece yabancı dile veya yabancı dilden yapılmaz. Braille yazı sistemini bilmeyen veya daha önce hiç karşılaşmamış kimseler için bu alfabe ile yazılmış metinlerin hiçbir anlamı yoktur. Bu durumda görme engelli kimseler tarafından verilen bu metinlerin ne anlama geldiğini iyi bir şekilde anlamak için çeviriden yararlanılmalıdır.

Braille Alfabesi Çeviri konusunda hizmet almak istiyorsanız bunun görme engellilere sunulacak metinler için de mümkün olması gerektiğini bilmelisiniz. Nitekim Latin alfabesi ile yazılmış metinlerin bir görme engelli tarafından okunabilmesi de çok mümkün değildir. Bu durumda sizlere çevirmenlik hizmeti verecek olan kişilerden yardım almak çok önemli bir husus olur. Ancak çeviri desteği alırken sizlere çevirmenlik yapan kimselerin kesinlikle alanlarında iyi olduklarından emin olmanız gerekir. Aksi takdirde çeviri hizmetinde yapılacak hatalar iletişimde sorunlar yaratabileceği gibi beklenmedik sonuçlar da doğurabilir.